Straduny

To mała, urokliwa mazurska wieś, położona zaledwie 9 km od Ełku. Ceniona przez turystów ze względu na zabytkową zabudowę, jak i piękne jezioro Straduńskie, będące zatoką jeziora Łaśmiady.

Wieś założona została przez Krzyżaków w 1475 roku. We wsi znajduje się zabytkowy, o barokowym wystroju, kościół wybudowany w latach 1736-1738. Kościół w przeszłości był najprawdopodobniej częścią kompleksu zamkowego zbudowanego przez Krzyżaków w XV w. Pierwsza świątynia, stojąca w tym miejscu spłonęła we wrześniu 1736 roku w czasie dotkliwego w skutkach pożaru wsi. Pierwotnie kościół był świątynią katolicką, z kolei ok. 1946 roku został zamieniony na rzymskokatolicki. Poświęcił go ks. Józef Kącki CRL 3 maja 1946 roku nadając mu tytuł Matki Bożej Królowej Polski. W samym kościele warto zobaczyć  zabytkowe 22-głosowe organy z XVIII wieku, płyty nagrobne miejscowych rodów szlacheckich z XVI i XVII wieku oraz obraz „Ukrzyżowanie” wykazujący wpływy szkoły Albrechta Dürera. W nadstawie ołtarza głównego wisi obraz Matki Bożej. W Stradunach od 2009 roku odbywa się wiosenny zjazd motocyklistów. 

W Stradunach w głębi wsi, przy ulicy Nadrzecznej, znajduje się stary, zabytkowy młyn wodny. Jest on położony niezwykle malowniczo nad sztucznym spiętrzeniem rzeki Ełk. Obecnie w dawnym młynie znajduje się elektrownia wodna.

To niewielka wieś położona przy głównej drodze krajowej nr 16 ok. 5 km od Ełku (w kierunku Olsztyna). Znajduje się w niej największy niemiecki cmentarz wojenny na terenie Warmii i Mazur. Przenoszone są tam szczątki żołnierzy niemieckich poległych w Prusach Wschodnich w czasie I i II wojny światowej. Obecnie przeniesiono tam już szczątki ok. 10 tys. żołnierzy. W tym miejscu istniał wcześniej niewielki niemiecki cmentarz żołnierski z czasów I wojny światowej. Cmentarz powstał dzięki współpracy polskiej fundacji Pamięć i Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi w Kassel.

W Bartoszach, oprócz cmentarza, znajduje się również ciekawostka przyrodnicza – rezerwat „Ostoja bobrów Bartosze”. W rezerwacie, o powierzchni 190 hektarów, ochronie podlega bóbr europejski żyjący na bagnistym terenie na brzegu jeziora Szarek.

Chrzanowo

We wsi, położonej ok. 3 km od Ełku, znajduje się cerkiew grekokatolicka pw. św. Piotra i Pawła, najstarsza na Warmii i Mazurach. Pierwszą mszę odprawił w niej ksiądz Mirosław 2 lipca 1947 roku. Do 1956 roku była to jedyna miejscowość na Warmii i Mazurach , gdzie regularnie odprawiały się greckokatolickie msze święte. Wcześniej w budynku murowano-drewnianym, powstałym pod koniec XIX wieku, mieściła się szkoła. W przypadające 12 lipca święto patronów parafii św. Piotra i Pawła do Chrzanowa zjeżdżają grekokatolicy z Warmii i Mazur.

We wsi Chrzanowo, przy głównej drodze na trasie Ełk-Wydminy, znajduje się  zabytkowy, ewangelicki cmentarz. Dzisiaj nekropolia bardziej przypomina park. Zachowało się w nim niestety niewiele grobów. W 2007 roku na cmentarzu ustawiono „kamień pojednania”. Umieszczono na nim datę 1473 – pierwsza wzmianka o wsi i trzy nazwy wsi: Chrzanowo, Chrzanowen, Kalkofen.

Bajtkowo

Wieś Bajtkowo leży nad jeziorem Bajtkowskim, ok. 17 km od Ełku. Wieś założona w końcu XV w. Nazwa wsi wywodzi się od słowa „baite”, oznaczającego w języku staropruskim strażnicę. Dawniej w pobliżu przebiegała granica z ówczesnym Mazowszem. W pobliżu wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane „Zamkową Górą”. We wsi warto zobaczyć neogotycki kościół z 1895 roku. Niegdyś był to kościół ewangelicki, obecnie kościół rzymskokatolicki, parafialny p.w. Matki Bożej Różańcowej w zespole sakralnym. W skład zespołu należy także plebania murowana powstała pod koniec XIX wieku. Obok kościoła znajduje się cmentarz wojenny. Drugi znajduje się w centrum wsi. 

Woszczele

We wsi położonej ok. 5 km od Ełku, przy ul. Lipowej 6, znajduje się zabytkowy, murowany budynek dworca kolejowego, pochodzący z końca XIX wieku.